Ο Κόκκινος Χρυσός.
Γράφει: η Χριστίνα Μπίζα
Σε καιρούς δύσκολους σαν αυτούς που ζούμε κοιτάζοντας γύρω μας αναζητούμε από κάπου να πιαστούμε. Ζητάμε κάτι να αναπτερώσει τις ελπίδες μας πραγματικά όμως, μακριά από τα φώτα της προεκλογικής προπαγάνδας απ’ όπου και αν προέρχεται.
Κάπου εκεί κοντά στο ηλιοβασίλεμα το ροδαλό χρώμα της στιγμής στρέφει προς τα πίσω το μυαλό σε άλλους ανθρώπους, ονειροπόλους, αγωνιστές, ωραίους και αληθινούς.
Ο θησαυρός των βιβλίων τα έκανε όλα …
Λέξεις που τυχαία άγγιξαν συναισθήματα και καταστάσεις….
Τα λουλούδια ανθίζουν πάντοτε δεν περιμένουν το ιδανικό…
Ευδοκιμούν ακόμη και στα πολύ δύσκολα όπως έκαναν μία χούφτα άνθρωποι στα Αμπελάκια.. Ένα χωριό στην βόρεια πλαγιά του Κισσάβου στη δεξιά πλευρά των Τεμπών…
Μία χούφτα άνθρωποι κατόρθωσαν μέσα στην Τουρκοκρατία να αγγίξουν το όνειρο και να ιδρύσουν τον πρώτο Αγροτικό Συνεταιρισμό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά Παγκοσμίως.
Το 1778 το όνειρο άνοιγε φτερά..
Ιστορία σαν παραμύθι, αλλά που όμως είναι καλό να μας συντροφεύει, όπως όλα τα όμορφα διδάγματα των παραμυθιών που ακούγαμε παιδιά….
Μια φορά και ένα καιρό λοιπόν…
Ένα χωριό κατάφερε με ευρηματικότητα και σκληρή δουλειά να δημιουργήσει ένα απίστευτο για την εποχή εμπόριο.
Κατάφερε να ιδρύσει τον πρώτο Αγροτικό Συνεταιρισμό στον Κόσμο και να συνδέσει τις κοινωνικές τάξεις, με μοναδικό πνεύμα αλληλεγγύης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Και μάλιστα κατόρθωσαν να παντρέψουν, την εποχή της Τουρκοκρατίας, με αριστοτεχνικό τρόπο τα συμφέροντα της εργασίας και του κεφαλαίου.
Σε ένα χωριό που παραδοσιακά οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και την αμπελουργία, άρχισαν και την παραγωγή και το βάψιμο βαμβακονημάτων.
Όλα προέκυψαν από το ριζάρι ή ερυθρόδανο, ένα φυτό που έφεραν από την Μικρά Ασία και μπορούσε να καλλιεργηθεί στην περιοχή.
Συνειδητοποίησαν ότι είχαν στα χέρια τους τον «Κόκκινο Χρυσό».
Το κόκκινο χρώμα που έβγαζε το ριζάρι έβαφε εξαιρετικά τα βαμβακονήματα που έγνεθαν στη ρόκα, στο αδράχτι και στην τσικρίκα.
Βαμβάκι προμηθεύονταν κυρίως από την Κοιλάδα των Τεμπών και όταν οι παραγγελίες μεγάλωσαν, αγόραζαν και από τη Μακεδονία και την Μικρά Ασία.
Δεν έμειναν μόνο στην παραγωγή, αλλά, απλώθηκαν στις μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις.
Συνεργάστηκαν με Ηπειρώτες εμπόρους, οι οποίοι τους έδειξαν το δρόμο προς την Αυστρία και τη Γερμανία.
Έτσι γρήγορα γοητεύσαν τις αγορές στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια με την ζωηρότητα, την στιλπνότητα και την προσεγμένη επεξεργασία στα προϊόντα τους.
Στο στολίδι της Θεσσαλίας, δίπλα μας δηλαδή, τα Αμπελάκια, άνθρωποι απλοί κατάφεραν να λάμψουν στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες….
Το 1750 – 1760 σχηματίστηκε η πρώτη οικογενειακή Βιοτεχνία.
Σε λίγα χρόνια έγιναν πέντε, που απασχολούνταν χίλιοι περίπου τεχνίτες, άνδρες και γυναίκες.
Οι πέντε αυτές ομάδες αποφάσισαν υπό τον Τουρκικό ζυγό, το 1778 να δημιουργήσουν ένα μεγαλύτερο φορέα.
Ίδρυσαν έτσι τον πρώτο Αγροτικό Συνεταιρισμό στην Ελλάδα αλλά και Παγκοσμίως, την «Κοινή Συντροφιά και Αδελφότητα των Αμπελακιωτών».
Μία Ευρωπαϊκή Ένωση θα πει κανείς σε μικρογραφία…
Οι γαιοκτήμονες συμμετείχαν με τα χωράφια τους, οι κεφαλαιούχοι με τα χρήματά τους, οι τεχνίτες και οι εργάτες με την εργασία τους.
Το 1780 ο Συνεταιρισμός είχε εγγεγραμμένα 6.000 ενεργά μέλη.
Οι δουλειές πήγαιναν από το καλό στο καλύτερο. Έφτασαν να διατηρούν 17 υποκαταστήματα σε Ευρωπαϊκές πόλεις όπου εργάζονταν τα μέλη του Συνεταιρισμού.
Το χωριό πλούτισε, κτίστηκαν Αρχοντικά, Σχολεία, Νοσοκομεία, φτιάχτηκαν δρόμοι….
Όμως τα όμορφα χωριά όμορφα καίγονται…
Ήρθαν τα συνθετικά νήματα και όταν αναπτύχθηκε η Βρετανική Κλωστοϋφαντουργία, το 1812 ο Συνεταιρισμός έκλεισε οριστικά…
Το όμορφο όνειρο χάθηκε….
Αυτό που έμεινε όμως, όπως στα παραμύθια της γιαγιάς είναι ότι, ενωμένοι και με πνεύμα δικαιοσύνης και αλληλεγγύης, οι απλοί άνθρωποι μπορούν να κάνουν θαύματα…
Κοιτάζουμε ολόγυρα μας και βλέπουμε και σήμερα την ιστορία να επαναλαμβάνεται με κάποια άλλη εκδοχή αλλά με κοινό παρονομαστή, την παρακμή.
Συνεταιρισμοί να χάνονται, υπό το βάρος των χρεών αυτή τη φορά, όπως π.χ. ο Ελαιοκομικός Συνεταιρισμός στο Πέτα της Άρτας, έδρα του Δήμου Νικολάου Σκουφά, ο οποίος υπήρξε στήριγμα για πάρα πολλά χρόνια για τους παραγωγούς, αλλά και για όσους εργαζόταν..
Τι πήγε στραβά;
Πολλά θα πει κανείς. Όμως ήταν τόσο πολλά που να μην αντιμετωπίζονται;
Ήρθε φέτος η σοδειά που τα δένδρα κάρπισαν «και τα φύλλα τους» όμως όπως εδώ και χρόνια, ψάχνουμε τους εμπόρους, ψάχνουμε για εργάτες, και κλαίμε για τις χαμηλές τιμές..
Που πήγε η αλλοτινή αλληλέγγυα στάση;
Τότε που στα Αμπελάκια, όλοι προσέφεραν ο καθένας αυτό που μπορούσε;
Τότε που οι Έλληνες ήταν ξακουστοί για την δουλειά και τα προϊόντα τους;
Ήμασταν και εμείς οι Ηπειρώτες που συμβάλλαμε γι’ αυτό το θαύμα τότε. Το θαύμα του «κόκκινου χρυσού» από το ριζάρι .
Ο «κόκκινος χρυσός» μπορεί να γίνουν και τα δικά μας προϊόντα. Το λάδι οι ελιές μας, τα εσπεριδοειδή, τα γαλακτοκομικά ή οτιδήποτε άλλο, εάν αξιοποιηθεί και προωθηθεί σωστά, ίσως να είναι η λύση….
Τώρα, οι σημερινοί Έλληνες γιατί να μην κάνουμε μία ανάλογη αλληλέγγυα προσπάθεια για το γενικό καλό;
Ο Πρωτογενής τομέας έχει ανάγκη στήριξης.
Υπάρχουν οι προϋποθέσεις, αρκεί οι υποστηρικτικοί μηχανισμοί να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες και όπου υπάρχει η δυνατότητα να μην εξαντλείται η αυστηρότητα, αλλά με εποπτεία και επιμελημένη καθοδήγηση επαναπροσδιορισμού της πορείας, να οδηγηθούμε προς αναπτυξιακές κατευθύνσεις.
Ας μην είμαστε το «όμορφο χωριό που όμορφα καίγεται».. αλλά η φλόγα που θα ανάψει με διάθεση προόδου και ανάκαμψης για όλους.
Μας αξίζει να δούμε το ευχάριστο τέλος του παραμυθιού.
Μας αξίζει να πούμε… Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα…